Er is een nieuw FoodLab van start: FoodLab teeltondersteunende voorzieningen (TOV). De komende maanden duikt een groep ontwerpers, telers en toeleveranciers samen in de mogelijkheden en onmogelijkheden van TOV.

TOV zijn de vaak zichtbare, vaak grotendeels plastic, hulpmiddelen voor teelt van bijvoorbeeld zacht fruit, asperges en teelt met fruitbomen. Vanzelfsprekend hebben deze hulpmiddelen een functie zoals het afweren van vogels, reguleren van temperatuur, het minimaliseren van waterverbruik of gewasbescherming. Dit zijn echter inhoudelijkheden die het oog van de gemiddelde consument niet ziet. Die bekijkt deze hulpmiddelen met groeiende scepsis, wat doorklinkt in lokaal beleid. De partners in het nieuwe Foodlab project vinden dit een goed moment om in TOV te duiken: wat zijn uitdagingen, kansen en mogelijke innovaties?

In tegenstelling tot eerdere FoodLab edities, worden ontwerpers en telers niet 1:1 aan elkaar gekoppeld. Rondom een aantal thema’s en uitdagingen vormen zich nu kleine groepjes die zich samen gaan buigen over mogelijke mooie doorbraken. Het voordeel van werken met telers en een creatieve organisatie als Kunstloc Brabant is dat ze gemakkelijk een mouw passen aan de traditionele vorm van een bijeenkomst.

Aftrap tussen de aardbeien
De eerste bijeenkomst was dan ook op en top veilig en aangepast aan de toen geldende maatregelen; daar bovenop zelfs sfeervol. We kwamen samen bij aardbeienteler Mark van Aert. Het programma bestond uit een introductie, speeddates, rondleiding, presentatie door toeleveranciers en een brainstorm. Thema’s die bovendreven waren bijvoorbeeld: ‘waar ligt de grens tussen consumptielandschap en vrijetijdslandschap?’ en ‘hoe kan TOV een natuurlijke uitstraling hebben?’ 

(tekst loopt door onder de afbeeldingen)

Complex onderwerp
De complexiteit van het onderwerp werd snel duidelijk uit de woorden van een toeleverancier. “TOV is maatwerk, de materialen die gebruikt worden zijn altijd een match met een individueel bedrijf. De teeltmethode en bedrijfsindeling zijn leidend in de keuze voor een oplossing.”  Verduurzaming van de toepassingen is in de regel geen serieus vraagstuk in dergelijke gesprekken en innovatie wordt meestal puur gedreven door vergunningseisen. Er zijn ontwikkelingen, bijvoorbeeld rondom o.a. bioplastic, maar vanwege arbeidsgemak en prijs worden deze nog nauwelijks toegepast. Ook lijkt de sector kritisch op de kritiek op plastic: “wat is beter, plastic hier of een vrachtwagen aardbeien uit Marokko?.

De natuurlijke vollegrond manier van telen past niet meer, want dan zijn er alleen van juni tot september aardbeien”. En dat accepteren consumenten óók niet.

Ook telers zien de noodzaak van een andere aanpak. Een van de telers toont een luchtfoto van zijn bedrijf: “mensen zouden mijn zonnepanelen onwijs duurzaam vinden, als ze ze zouden kunnen zien. Wat ze wèl zien zijn de plastic looptunnels, die beoordelen ze als ‘niet duurzaam’. Dat ik geen kas mag plaatsen weten ze niet”.

Tijd voor verandering
Dat er iets moet veranderen aan TOV is duidelijk. Of de oplossing ligt in meer toeschietelijk beleid, meer maatschappelijk begrip, groei van duurzame alternatieven of inzet van meer natuurlijke teelwijzen of een combinatie hiervan, dat is de vraag. In groepsgesprekken werd een begin gemaakt met het definiëren van thema’s en oplossingsrichtingen. In de volgende bijeenkomst vindt een verdiepingsslag plaats.

Meer weten?
FoodLab teeltondersteunende voorzieningen is een project van Kunstloc Brabant, gemeente Breda, REWIN, ZLTO en Fruitport West-Brabant. Agri meets Design is communicatiepartner. Het FoodLab TOV vindt plaats van het najaar 2020 tot het voorjaar van 2021. Het project is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het LIB, gemeente Breda en Kunstloc Brabant. Meer informatie vind je hier.
Vanuit het Regionaal Programma Creatieve Dienstverlening is Geert van de Wouw betrokken bij het Foodlab TOV-project. Heb je vragen, of tips? Neem contact op met Geert!