West-Brabant moet krachten bundelen
Freek van den Heuvel: “Als je niet op prijs kan concurreren, dan moet je toegevoegde waarde bieden door sneller, beter en slimmer nieuwe kansen te benutten."
In opdracht van gemeenten en de Regio West-Brabant heeft REWIN de afgelopen jaren veel energie gestoken in het stimuleren en faciliteren van innovatie en business development; belangrijke bouwstenen van het West-Brabantse topsectorenbeleid. Door slim te investeren en beter gebruik te maken van de aanwezige kennis in de regio, moet West-Brabant ook de komende decennia een toonaangevende rol blijven spelen op het gebied van Logistiek, Maintenance en de Biobased Economy.
Freek van den Heuvel, bij REWIN verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de topsectoren in West-Brabant, licht toe waarom innovatie en business development zo belangrijk zijn en welke bijdrage REWIN in dit verband concreet levert.
dit artikel is ook als pdf te downloaden of kies uit één van onderstaande alinea’s.
Poort naar EuropaRol van REWIN KeerzijdeTrotsHoge energiekostenAmbitites in andere sectorenVertrek van grote bedrijvenTopvoorzieningenBanenverliesLocaties voor innovatiesBeter en slimmerWie betaalt dat allemaal?SamenwerkingRegio to beVan beide kanten
“De noodzaak tot innoveren vloeit voort uit de sterke verwevenheid van West-Brabant met Europa. Door onze strategische ligging binnen Europa, het aantrekkelijke ondernemingsklimaat en onze proactieve acquisitieaanpak zijn we succesvol geweest in het aantrekken van een groot aantal logistieke dienstverleners. Deze bedrijven vervullen samen met onze maakindustrie een poortfunctie naar Europa: jaarlijks krijgen we een paar honderd miljoen ton goederen in handen, bestemd voor de landen om ons heen. En daar verdienen we goed aan.”
“Maar onderdeel van Europa zijn, heeft ook een keerzijde” zegt Freek van den Heuvel. “Door het lage groeitempo is het voor bedrijven steeds aantrekkelijker om in andere delen van de wereld te investeren, en door de crisis beschikken we nauwelijks over buffers om dit nadeel met bijvoorbeeld subsidies te compenseren.”
De meeste zorgen maakt den Heuvel zich over de hoge energieprijzen in Europa. “Dat we hier twee tot drie keer meer betalen voor energie dan in bijvoorbeeld Amerika en het Midden Oosten, maakt onze energie-intensieve maakindustrie 20 tot 30% duurder. Je loopt dus niet alleen het risico dat een bedrijf stopt met investeren in West-Brabant, maar ook dat fabrieken worden verplaatst naar elders.”
Freek van den Heuvel benadrukt dat dit geen theoretisch verhaal is en dat we de aanwezigheid in de regio van belangrijke maakindustrie nooit als vanzelfsprekend mogen beschouwen. “Philip Morris staat helaas niet op zichzelf. Sabic in Bergen op Zoom hevelt één van hun fabrieken over naar Amerika, Philips sluit eind 2015 zijn lampenfabriek in Roosendaal en Tetra Pak beëindigt nog dit jaar de productie in Moerdijk.”
“En de economische impact is veel groter dan alleen het directe banenverlies. De toeleverende machine-industrie, logistieke dienstverleners, onderhoudsbedrijven, schoonmakers, cateraars, allemaal verliezen ze een grote klant als zo’n bedrijf vertrekt. Meer dan een derde van de beroepsbevolking van West-Brabant is afhankelijk van deze fabrieken. Koester dus je maakindustrie.”
Om toch aantrekkelijk te blijven als regio, zal West-Brabant volgens Van den Heuvel moeten inzetten op innovatie en op het verhogen van de arbeidsproductiviteit. “Als je niet op prijs kan concurreren, dan moet je toegevoegde waarde bieden door sneller, beter en slimmer nieuwe kansen te benutten. Natuurlijk is het innoveren zelf de verantwoordelijkheid van bedrijven, maar aan onze regio de taak om het beste innovatieklimaat te scheppen.”
“We moeten vaststellen dat innovatie tegenwoordig draait om samenwerking. Technologische ontwikkelingen gaan alsmaar sneller en bovendien loopt innovatie steeds vaker door verschillende bedrijven en sectoren heen. We zullen dus de kennis en middelen van bedrijven en instellingen moeten bundelen om als regio toonaangevend te blijven op terreinen als chemie, agrofood, logistiek en onderhoud.”
“Neem bijvoorbeeld de voor West-Brabant zo belangrijke Biobased Economy. Het gebruik van biomassa als grondstof voor de chemie bevindt zich op het snijvlak van de agro- en foodsector en de chemiesector. Om in deze nieuwe sector tot waardevolle innovaties te komen, moet dus kennis van beide kanten samenkomen.”
“En hierbij speelt REWIN een belangrijke rol” zegt Freek van den Heuvel. “Bedrijven zijn doorgaans prima in staat om hun interne innovatieprocessen te optimaliseren, maar zodra input van buiten noodzakelijk is, dan wordt het lastig. Wij zijn als geen ander in staat om ondernemingen en organisaties bij elkaar te brengen rondom een concrete business case en om procesbegeleiding te bieden in de lastige opstartfase.”
Freek van den Heuvel voert Nova Lignum aan als voorbeeld. “Dankzij het samenbrengen door REWIN van Green Brothers uit Zevenbergen en technologieprovider C-max, wordt binnenkort in de gemeente Steenbergen een fabriek gebouwd die van de vezelrijke reststromen van de aubergineplant gevelplaten gaat maken voor de bouwsector. Daarnaast hebben we Nova Lignum ondersteund bij hun businessplanning, de financiering en uiteindelijk ook bij de vestigingskeuze. Het resultaat is een nieuw innovatief bedrijf met veel groeipotentie. Daar ben ik dan trots op.”
“Maar ook binnen andere sectoren brengen we bedrijven bij elkaar. Zo speelt in de logistieke sector sterk de vraag: hoe kunnen we kostenefficiënter werken? Wij geloven dat dat kan door gebruik te maken van elkaars vrije laadruimte en door oplossingen via water en spoor beter te benutten.”
“En op het gebied van maintenance zien we bijvoorbeeld dat de drones van ingenieursbureau Geo Infra B.V. uit Oud Gastel worden ingezet voor wat precisielandbouw wordt genoemd: het met grote nauwkeurigheid in kaart brengen opbrengsten, de bodem en gewasvariaties.”
Daarnaast kan een goed innovatieklimaat volgens Freek van den Heuvel niet zonder topfaciliteiten. “Dat we nu op het terrein van SABIC een plek hebben die aan het uitgroeien is tot hét centrum voor open chemische innovatie, is zeker ook de verdienste van REWIN. Jarenlang hebben we partijen enthousiast gekregen en gehouden voor de Green Chemistry Campus. SABIC zelf natuurlijk, de gemeente Bergen op Zoom, de BOM, de Provincie en de Avans Hogeschool. Het resultaat is een smeltkroes van grote en kleine bedrijven, kennisinstellingen en overheden, die samen aan nieuwe producten en technologieën werken.”
Locaties voor innovaties
“Maar net zo goed kan ik Aviolanda in Woensdrecht, Nieuw Prinsenland in Steenbergen, Haven Moerdijk en Treeport in Zundert noemen. Allemaal locaties waar innovatie kan floreren, dankzij hele specifieke faciliteiten en infrastructuur.”
Freek van den Heuvel: “Het zijn de bedrijven zelf die investeren in concrete nieuwe initiatieven, maar wij kunnen ze daarbij wel het nodige comfort bieden. Wij zijn voortdurend bezig om West-Brabant in de kijker te spelen bij belangrijke subsidieprogramma’s en fondsen, zowel in Nederland als op Europees niveau. De laatste jaren zijn we hier heel succesvol in geweest, maar dat is zeker geen garantie voor de toekomst: de concurrentie van andere regio’s en landen is groot.”
“We zullen de komende jaren dus op alle fronten keihard moeten blijven werken om West-Brabant te positioneren als de regio to be” rondt Freek van den Heuvel af. “Je moet hier als bedrijf willen blijven en als je er nog niet zit, dan moet je er graag willen zijn. Doen we dit niet, en zijn we niet vernieuwend genoeg, dan zetten we onze werkgelegenheid serieus op het spel. Maar gezien de drive die ik iedere dag weer zie bij onze ondernemers, heb ik alle vertrouwen in de toekomst.”