De Bedrijfsbrandweer: “De focus moet van innovatie naar transformatie.”

LONGREAD over de bevindingen uit de pilot: The Innovation Cube

Ruim anderhalf jaar geleden benaderde REWIN drie creatieve ondernemers met een mooi vraagstuk. Uit onderzoek bleek namelijk dat er in de regio West-Brabant iets moest gebeuren op het gebied van innovatie door het mkb. Die blijft achter ten opzichte van andere regio’s. (creatief) Talent trekt weg naar de Randstad en bedrijven vestigen zich elders met alle daarbij behorende (economische) consequenties.

Dit niet al te beste toekomstbeeld voor West-Brabant was de startmotor voor verschillende pilots, geïnitieerd door het Regionaal Programma Creatieve Dienstverlening. Eén van die pilots werd uitgevoerd door Romana Buijs, Wesley van Dongen en Wouter Melkert. Drie jonge West-Brabantse ondernemers die graag willen leven in een betere wereld. Het vraagstuk was hen dus op het lijf geschreven.

Startvraag: hoe krijgen we het mkb in de innovatiemodus?

Een prikkelende vraag voor het nieuwgevormde team. De drie kenden elkaar al langer, maar gingen nu echt samenwerken. Samen richting een gemeenschappelijk doel: innovatie concreet en toegankelijk maken voor iedereen. Geen dikke rapporten of wilde plannen, maar praktisch toepasbare tools die direct verandering brengen op de werkvloer. Ze gingen (2e kwartaal 2020) aan de slag. Naast vanuit REWIN kreeg de pilot ook ondersteuning van de Regio West-Brabant, in de vorm van financiering uit het O&O fonds dat bestemd is voor onderzoek en ontwikkeling.

Romana, Wesley en Wouter vonden het eervol dat zij, als niet-technische partij, ook voor dit fonds in aanmerking bleken te komen. Voor de drie een belangrijke bevestiging dat steeds meer partijen erkennen dat innovatie niet alleen draait om techniek, maar juist ook om mensen. Dit was namelijk hun vertrekpunt om het mkb aan het ‘innoveren te krijgen’.

Innovation Cube

Ze gingen aan de slag en ontwikkelden hun ‘Innovation Cube’. Een box vol praktisch toepasbare tools, waar ze ook een interactieve trainingsdag voor ondernemer en team omheen creëerden. Het concept was in eerste instantie vooral gericht op zaken die je als mens èn ondernemer nodig hebt om snel te kunnen schakelen in een constant veranderende wereld.

"We richtten ons in eerste instantie vooral op het ontwikkelen van de belangrijkste vaardigheden. (..) Dat was volgens ons belangrijker dan het bedenken van een nieuwe innovatie."

Romana Buijs

Het team startte de onderzoeks- en testfase met een aantal pilotdagen; ‘Eén dag aan de slag met je team’. Inhoud: kennismaken met de vaardigheden, oefenen, toepassen en de boel opschudden. Doel: mogelijk maken dat teamleden zich (opnieuw) verbinden en er ruimte ontstaat voor innovatie.

De pilotdagen waren een succes, en de beoogde beweging was zichtbaar en voelbaar. Maar in een onderzoeksfase is evalueren heel belangrijk. En deelnemers aan de pilotdagen kwamen steeds met dezelfde feedback.

"Toch was er ook iets vreemds"

De deelnemende ondernemers vonden de dag heel nuttig en de tools praktisch en toepasbaar. Ook koos 80% van hen ervoor om verder met ode Innovation Cube aan de slag te gaan.

Toch was er ook iets vreemds. De ondernemers gaven aan dat ze de hele exercitie toch niet zo goed konden plaatsen in de context van innovatie. Dat merkten de drie ook aan het feit dat het erg veel moeite kostte om ondernemers te vinden die deel wilden nemen aan de pilot. Als ze het eenmaal ervaren hadden, was het helder en het nut van de Innovation Cube bewezen. Maar om tot dat punt te komen, en concrete aanmelders te realiseren, was een enorme worsteling.

"Als het probleem het probleem niet is, dan is de oplossing ook niet de oplossing."

De boodschap was niet helder en leek niet te matchen met de context. Hoe een en ander beter te verwoorden, en meer de taal van de ondernemer spreken? Alle pogingen kwamen op hetzelfde neer. De reactie bleef: “nuttig, veel beweging en resultaat, maar moeilijk te plaatsen”.

Dat leidde tot de conclusie: als het probleem kennelijk het probleem niet is, dan is de oplossing ook niet de oplossing. Daar ontstond de nieuwe uitdaging. Want wat is dan wél het probleem? Om hierachter te komen was nieuw onderzoek nodig. Want wie kan dat beter vertellen dan de West-Brabantse ondernemers zelf?

"Ze hebben er simpelweg de tijd en ruimte niet voor."

De drie zijn toen met meer dan 100 ondernemers uit de doelgroep persoonlijk het gesprek aangegaan. Het werkelijke probleem werd hierdoor steeds duidelijker. Het is niet dat mkb-ondernemers niet willen innoveren of niet weten wat het is. Ze hebben er simpelweg de tijd en ruimte niet voor. Ze hoorden steeds dezelfde verklaringen:

“Ik wil de volgende stap wel zetten, maar harder werken kan niet meer. Ik kom er gewoon niet aan toe. In ben de hele dag druk bezig met brandjes blussen. Ik heb geen rust op de werkvloer en geen ruimte in mijn hoofd.”

Dat maakte plotseling heel duidelijk wat er wérkelijk aan de hand is. De drie, en velen met hen, liepen voor de troepen uit. Het bedrijfsorganisatie-fundament is meestal nog niet stevig genoeg om op te kunnen ontwikkelen en innoveren. De ondernemer en de onderneming moeten eerst helder hebben wie ze zijn, wat ze doen, waar ze voor staan en waar ze aan willen bijdragen. Het gebrek hieraan veroorzaakt de hele dag door brandjes die direct om aandacht vragen. Dit is een te zwakke ondergrond voor innovatie en verandering.

Om een passend antwoord te kunnen bieden op deze uitdagingen en belemmeringen, moet er nog heel wat ontwikkeld worden. In de ogen van de drie creatieven gaat het vooral om bewustzijn. Transformatie van mens en organisatie. Wanneer we hetzelfde blijven denken, blijven we hetzelfde doen. Daar moeten we met z’n allen, overheid, semi-overheid, dienstverleners, maar vooral het mkb, de eerste stap in zetten.

"Alles wat in de toekomst wil kunnen bestaan moet vandaag nog bijdragen aan een betere wereld!"

Romana, Welsey en Wouter vinden het heel belangrijk om daarin hun bijdrage te leveren. Inmiddels is hun pilot doorontwikkeld tot een volwaardig bedrijf dat het mkb ondersteunt bij het effectief omgaan, en voorkomen, van ‘brandjes’. De logische en daardoor geniale naam? Bedrijfsbrandweer! Zo zetten zij de volgende stap, en leveren zij hun bijdrage. Welke stap zet jij?

Je kan in elk geval al een eerste stap zetten door de drie te helpen om het werkelijke probleem van het West-Brabantse mkb op de kaart te zetten en hun verhaal te delen. Wil je meer weten over de aanpak en missie van de Bedrijfsbrandweer? Kijk op www.nooitmeerbrandjesblussen.nl